فرهنگ معاصر عربی-فارسی بر اساس کتابی تدوین شده است که هنوز هم مشهورترین فرهنگ عربی-انگلیسی میان غربیان است.

در ویراست جدید این کتاب حدود 200 واژه، از مجموعه واژگانی که طی دهه های اخیر وارد زبان عربی شده اند به واژگان این فرهنگ افزوده شده است. همچنین، علاوه بر تصحیح ویراست نخست، متن کتاب در اندازه وزیری تنظیم و عرضه شده تا استفاده آن آسان تر گردد.

کتاب "فرهنگ معاصر عربی-فارسی" آذرتاش آذرنوش اثری است ویژه برای دوست داران و علاقه مندان زبان عربی که بر اساس فرهنگ معتبر عربی- انگلیسی هانس ور نگاشته شده است.

هانس ور و نگارش این کتاب:

هانس ور از سال ۱۹۴۶ به گردآوری مواد فرهنگ آغاز کرد تا سرانجام در سال ۱۹۵۲ توانست نخستین چاپ را که عربی آلمانی بود، با چیزی حدود ۴۵ هزار واژه و اصطلاح و انبوهی جمله و ترکیب که از منابع عربی استخراج کرده بود، منتشر سازد.

اساس منابع او را آثار طه حسين، محمدحسین هیکل، توفيق الحكيم، محمود تيمور، منفلوطی، جبران خليل جبران و امين الريحانی و نیز مجلات و روزنامه ها و سالنامه ها و راهنماها و کتاب های درسی مصر و برخی کشورهای دیگر تشکیل میداد. منابع دست دوم او عبارت بودند از قاموسهای برشه کولن، اوده واسیلیو و نیز «فرهنگ معاصر عربی- انگلیسی، الیاس انطون الياس (۱۹۲۹) که بعدها با نام فرهنگ نوین به فارسی ترجمه شد.

مؤلف، پس از انتشار چاپ نخست، از جست وجو دست برنداشت، و این بار، بر اساس آثار عبدالسلام جیلی، میخائیل تقيمه، کرم لحم کرم و نیز مطبوعات و کتابهای درسی جدید، ذیلی بر قاموس نخست افزود و در سال ۱۹۵۹ منتشر کرد.

اما این کتاب، حتی با چاپ نخستش که در دوران بی سروسامانی پس از جنگ انتشار یافته بود نظر مجامع علمی آمریکایی را جلب کرد. چندان که ج. میلتون کوان به یاری خود مؤلف در پی ترجمه آن به انگلیسی برآمد و توانست از برخی مؤسسات علمی، و حتی از کمپانی عربی- آمریکایی نفت، هزینه های لازم را فراهم آورد. آنگاه «ذیل، کتاب آلمانی را به درون ترتیب الفبایی کتاب ریختند و باز مقداری واژه و اصطلاح بر آن افزودند تا سرانجام، در سال ۱۹۶۱ آن را منتشر ساختند

چگونگی آرایش واژه ها:

از چند سال پیش، در برخی کشورهای اروپایی و عربی و اخیرا نیز در ایران، برخی ترجیح میدهند که کلمات عربی را، به شیوه قاموسهای اروپایی و فارسی، برحسب الفبای هر کلمه تنظیم کنند نه بر اساس ریشه کلمه. راست است که این شیوه کار مبتدیان را اندکی آسان می کند، اما در عوض عربی آموزان جدی و به خصوص مترجمان را از مزایای آن شیوه سنتی محروم می سازد،

زیرا، هنگامی که ذیل ریشه ای کلمه خود را می یابیم، حوزه معنایی آن در همه ابعاد پیش چشممان قرار میگیرد و می توانیم معادلی شایسته، گاه حتی بهتر از آنچه فرهنگ نویس عرضه کرده بیابیم. وانگهی این شیوه تازه غربی، گاه با زبان عربی سازگار نیست؛ مثلا هنوز نتوانسته اند برای شکل های بسیار گوناگون همزه، روش قابل قبولی عرضه کنند. در هر حال، ما ترجیح دادیم همان نظام نسبتا کهن را که هانس ور نیز مراعات کرده، بیهوده دگرگون نسازیم.

روش کار چنین است که نخست ریشه ثلاثی کلمه را با آوانویس عرضه کرده ایم؛ سپس حرکت عين الفعل را بر بالا یا زیر تیرهای نشان داده ایم؛ آنگاه مصدر یا مصدرهای فعل را همراه با آوانویس در درون پرانتز آورده ایم.

پس از آن، برای فعل های متعدی، مفعول یا مفعولها را به کمک یک ضمیر، و نیز حروف اضافه ای را که به آن فعل معانی گوناگون می بخشند نشان داده ایم. مثلا ضرب daraba - (زب darb) هید. پس از آن، علامت دو نقطه (:) و آنگاه معنی کلمه را آورده ایم.

معنی افعال را، برخلاف همه فرهنگهای عربی۔ فارسی، به صیغه ماضی نساخته ایم، زیرا مراد از ذکر ریشه و مضارع و مصدر، در حقیقت، فعل ماضی نیست، بلکه مراد معنای مصدری ست که به زمان خاصی مقید نیست.

به کمک ضمیر، نشان می دهیم که فعل ما متعدی است و مفعول می پذیرد؛ حرف اضافه، مفعول غیر مستقیم یا وابسته های فعل را نشان میدهد. این علامت ها را در ترجمه فارسی، در پایان آن حوزه معنایی. در درون پرانتز به لفظ کسی یا چیزی، و «راه یا یکی از حروف اضافه ترجمه کرده ایم. بنابراین ترجمه مثال بالا چنین می شود: زدن، کو فتن (کسی یا چیزی را با...)...