اظهار نظر های گوناگونی درباره هدف یا اهداف نزول قرآن وجود دارد که منشا این اختلاف ها به طور عمده به تحلیل مفسران از آیات قرآن باز میگردد. قرآن آمده است تا انسان را از وضع نامطلوب موجود به وضع مطلوب برساند اما به شرط فهم دقیق متن و پایبندی اصولی به آن.

در کتاب "همگام با وحی" به قلم عبدالکریم بهجت پور اما تلاش شده است تا در 6 جلد به صورت کامل و معتبر به بیان محتوا و تفسیر سوره های قران کریم به صورت تنزیلی (به ترتیب نزول) پرداخته شود.

مقدمه کتاب همگام با وحی:

قرآن آمده است تا انسان را از وضع نامطلوب موجود، به وضع مطلوب برساند. هدایت، گذر دادن از وضع نامطلوب و رساندن به نقطه ی مطلوب است. آن نقطه ی مطلوب، رسیدن به سعادت، یعنی لذت های دائمی و خالص است. همه ی حرکت های اختیاری بشر، رسیدن به سعادت و خوشبختی و فرار از شوربختی و شقاوت را نشانه گرفته اند.

لازمه ی رسیدن به سعادت، کمال و دوری از نقص است. هر اندازه که کامل تر باشیم و توانایی های خود را شکوفا سازیم، از مشکلات فاصله می گیریم و به درک بهتر و بالاتری از لذت نائل می شویم. تلاش علمی و تجربی و عقلانی و شهودی، مرز کمال فردی و اجتماعی بشر و راه دستیابی به کمال و سعادت است.

گزینش ادیان و پیگیری آیین ها نیز معلول همین نیاز است. خدای متعال در پاسخ به این 

خواست ریشه دار، قرآن را نازل فرمود و آن را یادنامه و هدایت گر به پابرجاترین و استوارترین راه های رسیدن به وضع مطلوب معرفی کرد. .

تنوع اهدافی که در قرآن آمده، ارتباط با ابعاد گوناگون هدایت و راهنمایی و حرکت دادن از وضع نامطلوب، در جهت مطلوب دارد. انسان در مورد ظرفیت های عقلی، روحی و معنوی خود و نحوه ی تواناسازی، بازسازی و اصلاح آنها نیاز به راهنمایی دارد، همچنین دربارهی جامعه و انواع محیط های انسانی که بر او تأثیر می گذارند یا وی در آنها تأثیرگذار است، نیاز به راهنمایی دارد.

در مورد طبیعت و دنیایی که مشاهده می کند و عوالم یا موجودات ناشناخته ای که می توانند بر کمال و سعادت یا نقص و شقاوت او مؤثر باشند، نیاز به دستگیری دارد و در نهایت برای برقراری ارتباط صحیح با خداوند و تأثیرپذیری از او، حاجتمند راهنمایی و هدایت است.

به طور خلاصه، دشواری راهیابی به کمال و سعادت، ناشی از آن است که انسان در شناخت خود، ابعاد هستی، آینده ی خود، سیر حرکت موجودات و راه درست حرکت در نظام پیچیده ای که در روابط او با دیگر موجودات عالم وجود دارد، کمبودهایی دارد. این کمبودها در پرتو هدایت، مرتفع می شوند.

اما آیا مشکل انسان صرف مربوط به بعد شناخت و معرفت است؟ ...

مقصود و محتوای سوره علق:

غرض سوره اعلام آغاز رسالت حضرت محمد و به همراه اولین برنامه ی دعوت یعنی ایجاد احساس نیاز به پروردگار در مردم و آماده ساختن آن حضرت برای وقایع پیش رو است. سوره خطاب به پیامبر است.

خدای متعال آن را با دستور به پیامبر به خواندن ویژگی پروردگار بر مردم آغاز می کند، سپس او را از مقاومت برخی از مردم آگاه می کند و با بیان نمونه ای روشن از مخالفت هایی که با او در گذشته صورت گرفته بود، وی را برای درگیری های آینده آماده می سازد.

البته آن حضرت را از تنبیه جریان طاغی مطمئن می سازد و سپس نسبت به تمکین به خواسته های آنان هشدار میدهد و راه تقرب به پروردگار را به او نشان می دهد

چرا تحول، از دعوت به توحید ربوبی آغاز شد؟ ...

صفحه 145 کتاب همگام با وحی