كتاب تفسیر و مفسران، ترجمه كتاب «التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب» می باشد كه توسط دو تن از شاگردان فاضل آیت الله معرفت به فارسی ترجمه شده است. این كتاب، با اضافاتی بر اصل كتاب،توسط مؤسسه فرهنگی تمهید به چاپ رسیده و استاد در برخی مباحث آن تجدید نظر،اضافات و اصلاحاتی اعمال كرده اند.

در مقدمه ای كه بر این ترجمه نگاشته شده، درباره ویژگی‌های آن آمده است:

1.مؤلف، به هر منبعی كه می توانسته در غنی ساختن مباحث مفید باشد، توجه داشته است.

2.در این كتاب، پس از نقل آرا و اقوال دیگران،به نقد و بررسی محققانه آنها پرداخته شده است.

3.نو آوری و ابتكار، از شاخصه‌های این كتاب است.

4.در این كتاب، با بیان نقش اهل بیت (علیهم السلام) در تفسیر قرآن، صحابه و تابعان و كتاب های تفسیری شیعه،به دفاع از حریم مكتب اهل بیت پرداخته شده است.

5.علاوه بر بحث تاریخ تفسیر و مفسران،در این كتاب،یك دوره كامل این دانش و مكاتب مختلف آن بررسی شده است.

جلد اول و دوم، شامل چهارده فصل با این عناوین است: تفسیر، شیوه های بیان قرآنی، ترجمه قرآن، پیدایش تفسیر، تفسر در دوران صحابه، تفسیر در عصر تابعان،مفسران نامی پس از تابعان،نقش اهل بیت در تفسیر،تفسیر عقلی،معروف‌ترین تفاسیر نقلی، تفسیر اجتهادی،تفسیرعرفانی،تفسیر در عصر جدید، تفسیر موضوعی. در ذیل هریك از فصول چهارده گانه این كتاب، ده ها موضوع متنوع مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.

در خاتمه، فهرستی ازآیات، اعلام منابع و ماخذ آمده است.